Việc thành lập Tòa Sở hữu trí tuệ đánh dấu bước tiến quan trọng trong cải cách tổ chức Tòa án, nhằm chuyên môn hóa xét xử và tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.
Những thay đổi trong hệ thống tổ chức Tòa án
Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.
Luật mới đề xuất chấm dứt hoạt động của Tòa án nhân dân cấp cao và cấp huyện, thay thế bằng hệ thống ba cấp. Mô hình tổ chức mới gồm:
- Tòa án nhân dân Tối cao
- Tòa án nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
- Tòa án nhân dân khu vực
Trong đó, Tòa án nhân dân khu vực sẽ được tổ chức thành các Tòa chuyên trách: Hình sự, Dân sự, Hành chính, Kinh tế, Gia đình và người chưa thành niên. Việc này nhằm tập trung chuyên môn, rút ngắn thời gian điều tra, xét xử và hạn chế sai sót kỹ thuật nghiệp vụ.
Thành lập Tòa Sở hữu trí tuệ
Đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung quy định thành lập ba Tòa Phá sản tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh; thành lập hai Tòa Sở hữu trí tuệ tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo đó, Tòa Phá sản sẽ xử lý chuyên sâu các vụ phá sản doanh nghiệp, nhất là tranh chấp liên quan đến tài sản, nợ phức tạp. Tòa Sở hữu trí tuệ sẽ chuyên giải quyết các tranh chấp về sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền,… Tòa chịu trách nhiệm chuyên biệt, giúp bảo vệ hiệu quả quyền sở hữu trí tuệ, thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và thu hút FDI.
Việc bố trí hai Tòa chuyên trách này không phát sinh thêm đầu mối hay tăng biên chế, tận dụng cơ sở vật chất hiện có. Phạm vi thẩm quyền và địa bàn hoạt động do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định, đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp thực tiễn.
Với cách tiếp cận này, hệ thống tòa án mới kỳ vọng khắc phục những tồn đọng hiện có, nâng cao năng lực chuyên môn, bảo đảm xét xử công bằng, minh bạch và chuyên sâu cho các loại tranh chấp ngày càng phức tạp.